27 / 89
МОНГОЛЫН ХҮН АМЫН СЭТГҮҮЛ Дугаар (367) 20, 2011
26
Хүснэгт 7:
Өнгөрсөн 2 жилд цахилгааны үнэ өссөн гэсэн өрхийн хариулагчдын хувийн
жин, цахилгааны үнийн өсөлт өрхийн амьжиргаанд хэр их нөлөө үзүүлснийг
мэдээлсэн байдал, нийгэм, эдийн засгийн шинж байдлаар
Хариулагчдын шинж байдал
Цахилгааны үнийн өсөлт өрхийн
амьжиргаанд хэр нөлөө үзүүлсэн эсэх
Бүгд Өрхийн
хариулагч-
дын тоо
Нөлөө
үзүүлээгүй
Бага зэрэг
Нэлээд
их
Өрхийн байршил
Гэр хороолол
11.7
38.3
50.0
100.0
188
Байшин хороолол
7.9
41.3
50.8
100.0
189
Өрхийн 0-15 насны хүүхдийн тоо
0
12.8
35.2
52.0
100.0
125
1
12.2
44.3
43.5
100.0
131
2
4.7
42.9
52.4
100.0
84
3 буюу түүнээс олон
2.7
32.4
64.9
100.0
37
Өрхийн амьжиргаа
Ядуу
4.9
31.5
63.6
100.0
162
Ядуу бус
13.5
46.0
40.5
100.0
215
Нийт
9.8
39.8
50.4
100.0
377
Өнгөрсөн хугацааны цахилгааны тарифын
өсөлт өрхийн амьжиргаанд нь их нөлөө
үзүүлсэн байдал өрхийн байршлаар онцын
ялгаагүй байгаа боловч насанд хүрээгүй олон
хүүхэдтэй (64,9 хувь), эсвэл ядуу өрхүүд (63,6
хувь) бусад өрхүүдээс илүүтэй цахилгааны
тарифийн өсөлтийг хүндээр хүлээн авсан байна.
Цахилгааны тарифын ойрын ирээдүйн
чиг хандлагыг албан байдлаар УИХ 2010
оны 12-р сарын 09-нд баталсан “Түлш,
эрчим хүчний салбарын талаар авах зарим
арга хэмжээний тухай тогтоол”-оороо
тодорхойлон гаргаад байна. Уг тогтоолын
1.7 заалтад тусгагдсанаар, улсын төсвөөс
салбарт татаас олгох хугацаанд буюу 2014
он хүртэл ахуйн цахилгааны хэрэглээний
үнэ, тарифыг шатлалтай болгон өрх бүрийн
сарын 150кВтц-ийг одоогийн мөрдөж
байгаа үнэ тарифыг индексжүүлэн тооцож,
түүнээс дээшхи хэрэглээг болон аж ахуйн
нэгжийн эрчим хүчний үнэ тарифыг бодит
өртгөөр тооцохоор төлөвлөж байгаа ба
2014 оноос эхлэн эрчим хүчний салбарын
компаниудыг зах зээлийн зарчимд шилжүүлэн
ажиллуулах төлөвтэй байна. Энэхүү тогтоол
нь цахилгааны тариф татаасгүй бодит өртгөөр
буюу одоогийнхоос өндөр үнээр хэрэглэгчдэд
хүрэх нөхцөл ойрын ирээдүйд бий болохыг
баталгаажуулж байна.
Олон нийт цахилгааны ирээдүйн үнэ
тарифын талаар ямар бодолтой байгааг
тодруулах
үүднээс
энэ
судалгаагаар,
өрхүүдээс ойрын ирээдүй болон дунд
хугацаанд цахилгааны үнэ тариф хэрхэн
өөрчлөгдөнө гэж төсөөлж байгаа, түүний
шалтгааныг юу гэж бодож буй талаар мэдээлэл
цуглуулсан. Судалгаагаар, өрхүүдийн гуравны
нэг буюу 63,9 хувь нь ойрын ирээдүй болон
дунд хугацаанд цахилгааны тариф өснө гэсэн
төсөөлөлтэй байгаа ба 10,5 хувь нь одоогийн
түвшинд байна, 7,1 хувь нь буурна гэсэн
төсөөлөлтэй, харин 18,5 хувь нь тодорхой
төсөөлөл байхгүй буюу мэдэхгүй гэсэн
хариултыг өглөө.
Ойрын ирээдүйд цахилгааны үнэ өснө
гэж бодож буй хариулагчдаас үнэ өсөх
шалтгааныг асуухад талаас илүү буюу
58,4 хувь нь өргөн хэрэглээний бараа
үйлчилгээний үнийн өсөлт, цалингийн өсөлт,
бэлэн мөнгө ихээр тарааж байгаа,эрчим
хүчний
түүхий
эдийн
үнийн
өсөлт,
үйлдвэрлэл, түгээлтийн зардлын өсөлттэй
холбоотойгоор дагалдан цахилгааны үнэ
өснө гэж төсөөлж байгаа нь бусад төрлийн
хариулт өгөгчдөөс өндөр хувь эзэлж байв.
Үүний дараа, эрчим хүчний салбарын үндсэн
бэрхшээлтэй асуудлуудаас болж цахилгааны
тариф өснө гэж ойлгож буй хариулагчид
орж байна. Тухайлбал, хариулагчдын 23,7
хувь нь эрчим хүчний компаниуд өр авлага
ихтэй, алдагдалтай ажилладаг/салбарын үйл
ажиллагаа нь хэвийн бус, хүчин чадал муу
учраас, 11,5 хувь нь цахилгаан хэрэглэгчдийн
тоо эрчимтэй нэмэгдэж байхад эрчим хүч