35 / 79
32
Дугаар (550) 31, 2021
Монголын хүн амын сэтгүүл
Дотоодын мэдээллийн эх үүсвэрүүдээрх гадаад шилжилт хөдөлгөөний stock мэдээллийг
Хүснэгт 4-т харуулав.
Хүснэгт 4. Дотоодын эх үүсвэрийн Stock мэдээллээр тооцсон Монгол Улс дахь гадаадын
харъяат иргэд, гадаад дахь Монгол Улсын харъяат иргэд, гадаад цэвэр шилжилт,
1989-2020
Үзүүлэлтүүд
Мэдээллийн
эх сурвалж
Он
1989 2000 2010
2015
2020
Монгол Улс дахь гадаадын харъяат иргэд:
6+ сараар Монгол Улсад
оршин суугаа гадаадын
харъяат, харъяалалгүй хүн
ам
ҮСХ, ХАОСТ
56.7
(000)
8,128 16,428
(2010/01)
19,887
22,455
(2020/01)
ГИХГ
б/г
б/г
22,187
38,424
б/г
Нийт хүн амд эзлэх хувь
ҮСХ, ХАОСТ
2.70 0.34
0.60
0.66
0.68
Гадаад дахь Монгол Улсын харъяат иргэд:
6+ сараар гадаадад оршин
суугаа Монгол Улсын харъяат
хүн ам
ҮСХ, ХАОСТ
б/г
б/г 107,140
87,423 122,301
ГХЯ-ны бүртгэл б/г
б/г
б/г
144,566
(2016/12)
175,687
(2018/06)
Нийт хүн амд эзлэх хувь
ҮСХ, ХАОСТ
б/г
б/г
3.91
2.89
3.71
Stock
мэдээллээр тооцсон гадаад шилжилт
Тооцоолсон гадаад цэвэр
шилжилт
ҮСХ, ХАОСТ
б/г
б/г
-90,712 -67,536 -99,846
1000 хүн амд ногдох гадаад
цэвэр шилжилт
б/г
б/г
-33.1
-22.3
-30.3
Гадаадад байнга оршин
суугаа
Монгол
Улсын
харъяат ба Монгол Улсад
байнга
оршин
суугаа
гадаадын харъяат хүн амын
тооны харьцаа
б/г
б/г
6.5
4.4
5.5
Тэмдэглэл: б/г-мэдээлэл байхгүй; Хүн амд эзлэх хувь, 1000 хүн амд ногдох үзүүлэлтийн тооцоонуудад тухайн
оны жилийн дундаж хүн амын тоог ашигласан. Гадаад цэвэр шилжилтийг Монгол Улс дахь гадаадын харъяат
ба Гадаад дахь Монгол Улсын харъяат хүн амын тооны зөрүүгээр тооцсон.
Гадаадад байгаа Монгол Улсын иргэдийн
суурин хүн амд эзлэх хувь 2010 оны үндэсний
ХАОСТ-оор 3.91 хувь, 2020 оны тооллогоор
3.71 хувь, ГХЯ-ны мэдээлэлд суурилсан
тооцоогоор 2016 онд 4.7 хувь байгаа нь
дэлхийн дундаж (2019 онд дэлхийн нийт хүн
амын 3.5 хувь нь гадаад шилжилт хөдөлгөөнд
оролцогч байсан
18
)-аас өндөр байна. Өрхийн
хувьд авч үзвэл, ХАОСТ-2010-аар гадаадад
байнга оршин сууж буй хүнтэй өрх 40,388
тоологдсон буюу Монгол Улсын нийт өрхийн
5.6 хувийг эзэлж байгаа үр дүн гарчээ. Монгол
Улсаас гадаадад шилжин суурьшиж буй хүн
гадаадаас Монгол Улсад шилжин суурьших
хүн амаас 2010 онд 6.5 дахин, 2020 онд
5.5 дахин олон байгаагийн улмаас сүүлийн
тооллогын онуудад цэвэр дүнгээрээ бэлэн
хүн амын тоо 1000 хүн тутамд 30-33 хүнээр
цөөрсөн байна.
18
IOM (2019а).
Гадаад шилжилт хөдөлгөөний хандлагыг
дотоодын мэдээллийн эх үүсвэрийн урсгал
буюу flowмэдээллээр тооцоходХил хамгаалах
ерөнхий газар (ХХЕГ)-аас гаргасан иргэдийн
хилээр орсон, гарсан урсгал хөдөлгөөний
мэдээлэл
19
-ийг ашиглаж болохоор байна. Уг
мэдээллээс, 1995 онд давхардсан тоогоор
хилээр нийт 527,788 гадаад, дотоодын зорчигч
орж, 532,726 зорчигч гарч байсан бол энэ
тоо 2019 оны эцэст орох чиглэлд 5.77 дахин
нэмэгдэж 3,043,503 хүн, гарах чиглэлд 5.73
дахин нэмэгдэж 3,052,940 хүн болсон байна.
Цэвэр дүнгээрээ гадагш чиглэсэн хөдөлгөөн
орох хөдөлгөөнөөс жил бүр илүү байсаар
иржээ. Хилийн бүртгэлийн дээрх тоонууд
нь иргэдийн гадаад шилжилт хөдөлгөөн
болон шилжилт хөдөлгөөнд хамаарахгүй
19
ХХЕГ-ын хилээр нэвтэрсэн иргэдийн мэдээллийг 1995
оноос хойш ҮСХ-ны мэдээллийн нэгдсэн санд байршуулсан
ч гадаадын зорчигчдын тоог монгол зорчигчдоос ялгаж
мэдээлэх боломж 1999 оноос л гарсан байна.