34 / 79
31
Дугаар (550) 31, 2021
Монголын хүн амын сэтгүүл
НҮБ-аас улс орнуудын бүртгэл болон
тооллогын мэдээлэлд үндэслэн тухайн оронд
шилжин суурьшсан гадаад иргэдийн тоо буюу
international migration stock
16
мэдээллийг
сүүлийн үед тогтмол тооцон мэдээлэх
болсон. Уг үзүүлэлтээр Монгол Улсын гадаад
шилжилт хөдөлгөөн ямар байгааг Хүснэгт 3-т
харуулав.
НҮБ-ын
stock
мэдээлэлд
үндэслэсэн
тооцооллоор, Монгол Улсаас гадаадад
байнга оршин сууж байгаа бүртгэлтэй Монгол
иргэдийн тоо Монгол Улсад байнга оршин
сууж байгаа бүртгэлтэй гадаадын иргэдийн
тооноос 3.4-3.7 дахин буюу 17,748-аас 52,360
хүнээр олон байгаа хандлага
12
1990 оноос
хойш өнөөг хүртэл харагдаж байна.
13
Монгол
Улсад байнга оршин сууж байгаа бүртгэлтэй
гадаадын иргэдийн тоо 1990 оноос 2019 оны
хооронд 6,718-аас 21,128 болж тасралтгүй
өссөн ч Монгол Улсын нийт суурин хүн амын
0.66 хувиас илүү гарч байсан удаагүй байна.
12
НҮБ-ын тодорхойлолтоор,
13
НҮБ-ын тодорхойлолтоор,
Харин гадаадад байнга оршин сууж байгаа
бүртгэлтэй монгол иргэдийн тоо мөн 1990
оноос хойш тасралтгүй өсч, 2019 онд 73,488
болсон ньМонгол Улсын нийт суурин хүн амын
2.24 хувьтай тэнцэх хэмжээнд хүрчээ.
14
Гэхдээ
энэ тоонууд нь зөвхөн бүртгэлтэй хүмүүсийн
тоо бөгөөд бүртгэлгүйгээр гадаадад амьдарч
байгаа хүмүүсийг тооцвол гадаад шилжилт
15
хөдөлгөөнд оролцогчийн тоо дор хаяж 30
орчим хувиар илүү өндөр
16
байх боломжтой
юм
17
.
14
НҮБ-ын тодорхойлолтоор,
15
НҮБ-ын тодорхойлолтоор,
16
НҮБ-ын тодорхойлолтоор,
17
НҮБ-ын тодорхойлолтоор,
Хүснэгт 3. НҮБ-ын Stock мэдээллээр тооцсон Монгол Улс дахь гадаадын харъяат иргэд,
гадаад дахь Монгол Улсын харъяат иргэд, гадаад цэвэр шилжилт, 1990-2019
Үзүүлэлтүүд
Он
1990 1995 2000 2005 2010 2015 2019
Монгол Улс дахь гадаадын харъяат иргэд:
Байнга оршин суугаа гадаадын
харъяат хүн амын тоо
6,718 7,424 8,206 11,477
16,062
19,886 21,128
Нийт хүн амд эзлэх хувь
0.32 0.33 0.34 0.45 0.59 0.66 0.65
Гадаад дахь Монгол Улсын харъяат иргэд:
Гадаадад байнга оршин суугаа
Монгол Улсын харъяат хүн амын тоо 24,466 27,694 30,649 42,378 57,766 66,861 73,488
Нийт хүн амд эзлэх хувь
1.12 1.21 1.28 1.67 2.11 2.21 2.24
Stock мэдээллээр тооцсон гадаад шилжилт:
Гадаад цэвэр шилжилтийн тоо
-7,748 -20,270 -22,443 -30,901 -41,704 -46,975 -52,360
1000 хүн амд ногдох гадаад цэвэр
шилжилт
-8.46 -9.11 -9.40 -12.18 -15.23 -15.52 -16.02
Гадаадад байнга оршин суугаа
Монгол Улсын харъяат ба Монгол
Улсад байнга оршин суугаа гадаадын
харъяат хүн амын тооны харьцаа
3.64 3.73 3.73 3.69 3.60 3.36 3.48
Тэмдэглэл
: Хүн амд эзлэх хувь, 1000 хүн амд ногдох үзүүлэлтийн тооцоонуудад тухайн оны жилийн дундаж,
Монгол Улсын харъяат хүн амын тоог ашигласан; Гадаад цэвэр шилжилтийг Монгол Улс дахь гадаадын харъяат
ба Гадаад дахь Монгол Улсын харъяат хүн амын тооны зөрүүгээр тооцсон.
Эх сурвалж: United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2019); International
Migrant Stock 2019 (United Nations database, POP/DB/MIG/Stock/Rev.2019);
www.1212.mnмэдээлэлд үндэслэсэн
өөрийн тооцоо
17
Гадаадад байгаа монго иргэдийн дунд тухайн улсдаа
албан ёсны амь ра зөвшөө өлгүй буюу хууль бусаар
оршин суугаа иргэдийн хувь МХАХН, НҮБХАС (2005)-ын
түүвэр судалгаагаа нийт түүвэр (n=18+ насны 694 хүн)-
ийн 36.7 хувь, Солонго.А (2012)-ын судалгаагаар 31.5 хувь
(n=764 хүн), ХХССТ, НҮБХАС (2017)-ын судалгаагаар 23.7
хувь (n=608 хүн) байсан. Мөн ГХЯ-ны хилийн чанад дахь
консулын төлөөлөгчийн газруудын бүртгэлээр 2016/12/01
байдлаар нийт гадаад дахь 144566 монгол иргэдийн 40114
буюу 27.75 хувь нь хууль бусаар оршин суугаа гэсэн мэдээ
байна.
16
НҮБ-ын тодорхойлолтоор,
stock буюу шилжин суурьшигчид
гэдэг
нь тодорхой хугацаа (жили н эцэс,
улирлын эцэс гэх мэт)-ны
мөчид судалж буй улсад оршин суугаа “байнга оршин суудаг
улсаа өөрчилсөн” гадаад иргэдийн нийт тоог хэлнэ. Улс
орнуудад энэ үзүүлэлтийг хэмжихдээ, заагдсан хугацааны
шалгуураас дээш хугацаагаар төрснөөсөө өөр улсад
амьдарч байгаа хүн (гадаадад төрсөн хүн)-ий тоо, эсвэл
амьдарч байгаа улсынхаасаа өөр иргэний харъяалалтай
хүн (гадаадын харъяат хүн)-ий тоогоор хэмжих нь түгээмэл
байдаг.