7 / 8
7
СОНГУУЛИЙН ХУУЛЬ БАТЛАГДЛАА
12-р сарын 20-ны өдөр УИХ Сонгуулийн тухай
хуулийг цаг хугацаатай уралдан баталлаа. Учир нь
хуулийн дагуу УИХ-ын ээлжит сонгууль болохоос 6
сарын өмнө Сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулдаггүй.
Ер нь одоогийн эрх баригч нам буюу УИХ дахь МАН-
ын гишүүд сонгогдсон цагаасаа хойш Сонгуулийн
тухай хуулийг өөрчилнө гэдгээ мэдэгдсээр ирсэн.
Өмнө нь Ерөнхийлөгчийн, УИХ-ын, ИТХ-ын сонгуулиуд
тус тусдаа хуулиар зохицуулагддаг байсан. Гэтэл
өмнөх УИХ-ын бүрэлдэхүүн мөн адил 2016 оны УИХ-
ын сонгууль болохоос өмнө цаг хугацаатай уралдан
хуулийг өөрчилж, Ерөнхийлөгчийн, УИХ-ын, ИТХ-ын
сонгуулийн 3 хуулийг нэгтгэж байсан түүхтэй. Ээлжит
сонгууль бүрийн өмнө сонгуулийн хуулиа өөрчилдөг
жишиг тогтоод удлаа. Төрийн эрхийг барьж байгаа
нам өөртөө ашигтай сонгуулийн хэлбэрээ сонгоод,
түүндээ тохирсон дүрмээ зохиогоод түүгээрээ тоглож
байна гэсэн үг.
2020 оны сонгууль мажоритар тогтолцоогоор
явагдах болсон буюу хүнээ харсан сонгууль болох гэж
байна. Институтийн хувьд харна гэвэл пропорциональ
тогтолцоог сонгох байсан. Улс төрийн намууд
институтийн хувьд бэхжиж чадахгүй байгаагаа
харуулсан шийдвэр боллоо.
ТОЙМ
ДеФакто
s
Авлига, албан тушаалын
гэмт хэрэгт холбогдон, ял
шийтгүүлсэн хүн нэр дэвших
эрхгүй
s
Сонгогчдын
нэрсийн
жагсаалт
улс
төрийн
намуудад нээлттэй байна.
Өмнө нь хаалттай байсан
ба одоо намууд хэнтэй
өрсөлдөхөө мэдэж авна гэсэн
үг.
s
Нэр дэвшигчид үнэмлэхийг
нь
гардуулсан
өдрөөс
сонгуулийн
сурталчилгаа
эхэлнэ
s
Сонгуулийн
хандивыг
нэмэгдүүлж иргэн 5 сая,
хуулийн этгээд 20 хүртэл
сая
төгрөгийн
хандив
өгөх
эрхтэй
болсон.
Намын санхүүжилт болон
сонгуулийн санхүүжилтийн
эх үүсвэрийн харьцаа гэж
байдаг. Дэлхийн жишгээр
бол гуравны 1 нь өөрсдөө,
гуравны 1 нь төсвөөс,
гуравны нэг нь хандиваас
бүрддэг.
s
Цахим орчинд бусдыг гүтгэх
доромжлохыг хориглосон
s
Улс төрийн намууд эвсэл
байгуулж сонгуульд оролцож
болно. Намуудын олонх
эвслээс гарсан бол эвсэл
тарсанд тооцно
s
Төрийн жинхэнэ албан хаагч
УИХ-ынсонгуульднэрдэвших
бол 2020 оны 1-р сарын 1-ээс
өмнө албан тушаалаасаа
чөлөөлөгдсөн байна. Үүнд
төрийн болон орон нутгийн
өмчит үйлдвэрийн газрын
захирал, дэд захирал, дарга,
дэд дарга нар чөлөөлөгдөх
шаардлагагүй
s
Сонгуулийн сурталчилгааны
хоног
18
байсныг
22
болгосон. Шинээр гарч ирж
байгаа хүнд бол 22 өдөрт
өөрийгөө Монгол улс даяар
танилцуулах
бол
тийм
амархан ажил биш.
s
Саналын хуудас нэг ширхэг
байна
s
Сонгогч тухайн тойрог дахь
мандатын тоотой тэнцүү
тооны
нэр
дэвшигчийг
дугуйлна.
Илүү
эсвэл
дутуу бол саналын хуудас
хүчингүйд тооцогдоно
s
Шилжилт
хөдөлгөөнийг
сонгуулийн
жилийн
2-р
сарын 1-ээс хойш хориглоно
s
Мажоритар тогтолцоогоор
сонгууль
явуулахтай
холбоотойгоор гадаад улс
оронд
амьдарч
байгаа
сонгогчдын саналыг авахгүй
s
Сонгуультай
холбоотой
маргааныг
тухайн
сонгуулийн жилд багтаан
шийдвэрлэнэ
Өөр нэг зүйл нь Сонгуулийн хороог өөрчлөөгүй хэвээр нь үлдээчихлээ. Зүй нь бол Сонгуулийн хороог
Сонгогчдын хороо болгох ёстой. Удирдлагаар нь хуучин намын дарга, цэрэг байсан нөхдүүдийг биш аль нэг
улс төрийн намгүй, хүлээн зөвшөөрөгдсөн иргэдийг тавих ёстой.
Өөрчлөлт орсон зарим заалтууд