190704

6 / 9

66
In a market economy that encourages free and fair
competition, everyone should have an opportunity to
participate and succeed.
Laws meant to regulate business should promote
performance competition and combat economic
exploitation.
One downside of a competitive economy is the lack of a
permanent ownership position: One may lose tomorrow
that what she or he gained today. However, despite this
insecurity, competitive economies give ordinary people the
best chance for economic success, the most thrilling results
of which are innovation, creativity, and an entrepreneurial
spirit. Indeed, competition is far better than the alternatives
we’ve seen, such as feudal, state-controlled, or political party
cartel systems, in which only a few control the wealth of a
country while the majority struggle with low wages and less
opportunity.
And yet, 26 years since the collapse of the socialist system,
the notion that the state should encourage free and fair
competition is not very clear to many Mongolians. Luckily
there is such a mechanism for the promotion of competition
in the form of the current Trademark Law of Mongolia.
Trademarks give individuals and businesses the
opportunity to own a product or service name by obtaining a
state registration. With a registration, one gains the position
of excluding others from using the same or similar name
for the same or similar product or service. In Europe, for
example, this opportunity is not given out for free without
obligation; the trademark owner should be an active
participant in the economy by producing and selling goods
or services under that trademark. If the trademark owner
fails to produce or sell goods or services using the registered
trademark within a period of time set by law (normally five
years), she or he loses the ownership of the trademark.
This then gives other businesses an opportunity to use the
same or similar name (referred to as “non-use cancellation”).
Essentially, with trademarks, it’s “use it or lose it”.
But in Mongolia the Trademark Law does not provide
a non-use cancellation requirement. Additionally, the
trademark registration, examination, and renewal fees are
extremely low. One could say that the Mongolian state is
offering the trademark registration services almost for free.
Consequently, there is an increasing tendency for enterprises
and individuals to register trademarks in Mongolia without
a serious interest in actually participating in the Mongolian
economy through the production and/or selling of goods or
services using their trademark.
Therefore, as a result of the current trademark
registration system, enterprises might find out that
their product or service names are already registered
to someone else.
In such cases, these enterprises might be forced to
negotiate with the owner of the Mongolian trademark in
order to obtain the registration, often by ownership transfer
or consent. Start-up companies might end up spending
most of their valuable time in legal disputes with a trademark
registration owner who does not do any business at all.
The belief that trademark registration is a money-
making opportunity seems to prevail.
It is, therefore, not surprising when one encounters a
Mongolian trademark registration owner who insists on
trademark licensing against payment of annual fees, even
though she or he did not establish a product or service
brand, nor attempt to introduce goods or services to the
market.
Mongolia would do well to increase its awareness
of the actual purpose and benefit of trademark
protection—that it encourages fair competition and
legitimate contributions to the economy.
August 2018
ARTICLE
Dr. Uyanga Delger, attorney-at-law
Use Itor Lose It:
FAIR COMPETITION
AND TRADEMARK USE
IN MONGOLIA
Алдартай брэндийн хамгаалалт:
ХУУЛИЙН ТӨСӨЛД ОРУУЛАХ САНАЛ
Nike, Coca-Cola, Samsung, Facebook, Нарантуул
гэх мэт алдартай нэр нь урьдчилсан
бүртгэлгүйгээр хуулийн тусгай хамгаалалт
Монгол улсад эдэлдэг. Чингэхдээ Монгол улсын
хуулийн хамгаалалт нь олон улсын гэрээний
стандартыг хангахгүй, түүнээс доогуур байдаг.
Үүнээс үүдэж жишээ нь Монгол улсад “нүүрном”
гэсэн нэртэй үйлчилгээг нэгэн монгол энтрепренер
нээлээ гэж бодоход Facebook Inc. компани нь олон
улсын гэрээний дагуу тус үйлчилгээг Монгол улсад
хаалгах эрхтэй юм. Энэ эрх нь “нүүрном” гэсэн нэрийг
“барааны тэмдэг”, “нийтийн хүртээл болсон тэмдэг”
гэж Facebo k Inc. компани Монгол улсад албан ёсоор
бүртгүүлсэн эсэхээс үл хамаарч үүснэ.
Харин, жишээ нь Нарантуул ХХК нь тус компанитай
холбоогүй өөр нэг компани “Нарантуул Барилгын
Материалын Дэлгүүр” гэсэн нэрийг дэлгүүртээ
өгч, улмаар энэ нэрээ Оюуны өмчийн газар (ОӨГ)
бүртгүүлэх үед үүний эсрэг шударга өрсөлдөөнийг
хангуулах өөрийн зүй ёсны эрхээ эдлэхдээ нэлээд
саадтай тулгарах боломжтой. Ингэхээр монголын
компани хэдий ч Монгол улсдаа Facebook Inc.-ээс
хавьгүй бага эрх эдлэх нөхцөл байдал үүсдэг.
Өөрөөр хэлбэл, Монгол улсын иргэн, компани нь
Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр “гадныхнаас” бага
эрх эдлэж байгаа энэхүү бодит байдлыг арилгахын
тулд одоо үйлчилж буй Барааны тэмдэг, газар зүйн
заалтын тухай хуулийг (Барааны тэмдгийн хууль)
олон улсын гэрээний стандартыг хангаж шинэчлэх
зайлшгүй шаардлагатай байна.
Одоо үйлчилж буй Барааны тэмдгийн хууль нь
3.1.13-т “бүртгэсэн эсэхээс үл хамааран Монгол улсад
тухайн салбарт нийтэд танилболсон тэмдгийг нийтийн
хүртээл болсон тэмдэг гэнэ.” гэсэн тодорхойлолтыг
агуулж, 5.2.8-т “бараа, үйлчилгээний төрлөөс үл
хамааран нийтэд түгээмэл болсон барааны тэмдэгтэй
ижил, төсөөтэйгөөс хэрэглэгчийг төөрөгдөлд оруулах”
бараа, үйлчилгээний тэмдгийг ОӨГ бүртгэхгүй гэж
заасан байна.
Оюуны өмчийн бүртгэл бол олон тооны мэдүүлгийг
нэг зэрэг бүртгэлд авч байх систем бөгөөд төрийн
бүртгэлийн үйлчилгээг шуурхай хангахын тулд 100
хувь найдвартай, алдаагүй бүртгэл хийх баталгаа
гаргадаггүй, ийм боломж ч байхгүй. Иймээс дэлхий
даяарх жишгийн дагуу Монгол улсад ОӨГ бүртгэл
хийснийхээ дараа энэ тухайгаа нийтэлж, энэхүү
нийтлэлийн дагуу мэдээллийг бизнес эрхлэгчид
хянан үзэж, өөрсдийнх нь эрх зөрчигдөх эсэхийг
өөрсдөө хянах боломж олгож, мөн эрхээ хангуулах
хялбаршуулсан арга хэмжээг авах боломжоор хуулиар
хангаж өгсөн байдаг. Үүний дагуу нийтэд танил
болсон (алдартай) брэндийн нэр, лого, тэмдгийн
эзэн нь Оюуны өмчийн газрын бүртгэлд шинээр
орсон бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний нэр, лого, тэмдэг
нь тэдний алдартай брэндийг хуулсан, дуурайсан
байна гэж үзвэл 32.1.2-р зүйлийн дагуу эрх зөрчсөн
тэмдгийн бүртгэлийг хүчингүй болгох хүсэлт гаргах
эрхтэй байдаг. Энэ эрхийг шинээр бүртгэл хийсэн
тухай “Оюуны өмчийн мэдээлэл” сэтгүүлд нийтлэгдсэн
огнооноос хойш нэг жилийн дотор хангах боломжтой
гэж Барааны тэмдгийн хуулийн 32.3-р зүйлийг
тайлбарлахаар байна.
Барааны тэмдгийн хуулийн 3.1.13-т “бүртгэсэн
эсэхээс үл хамааран” гэсэн үгийг агуулдаг ч 5.5-д
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
НИЙТЛЭЛ
ДЭЛГЭРИЙН УЯНГА
Өмгөөлөгч, хууль зүйн доктор