180620

9 / 11

Монголчуудын өмнө улс төрийн сонголт улам л бага болоод байна
ТОЙМ ДеФакто
Дефакто тоймын гол
агуулгыг хураангуйлан бэлтгэв.
Тоймын бүрэн эхийг
холбоосоор үзнэ үү
ОРОН НУТГИЙН НӨХӨН БОЛОН ДАХИН СОНГУУЛЬ
Нөхөн сонгууль нь Сонгуулийн тухай хуулийн 164 дүгээр
зүйлд заасан үндэслэлээр буюу өмнө сонгогдсон төлөөлөгч
нь төрийн албанд томилогдсон, өөрийн хүсэлтээр
чөлөөлөгдсөн, нас барсан, засаг захиргааны шилжилт
хөдөлгөөн хийгдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр
тогтоогдсоны улмаас орон гарсан тул, Дахин сонгууль нь
Сонгуулийн тухай хуулийн 163 дугаар зүйлд (сонгуулийн
дүн гаргасан шийдвэр хүчингүй болсон;) заасан нөхцөл
байдал үүссэний улмаас буюу шүүхийн шийдвэр гарсны
улмаас явагддаг.
Завсрын үеийн нөхөн сонгуульд олон нийтийн анхаарал
бага байдаг гол шалтгаан нь нэгдүгээрт өмнөх сонгуулиар
бий болсон улс төрийн хоёр намын
харьцаанд өөрчлөлт орохгүй,
тухайн намын нэг хүнийг нөгөөгөөр
нь солиход зарчмын өөрчлөлт
гарахгүйдээ гэсэн хандлагатай
байдаг.
Орон нутгийн сонгууль дээр ч бид
маш их улс төржсөн хэвээр байгаа. Ер
нь УБ хотын ба аймгийн дарга нарыг
иргэдээс буюу тухайн аймагт байдаг
хүмүүсээс нь шууд, улс төрийн намаас
хамааралгүйгээр сонгох ардчиллын системд шилжих
үнэхээр болчихоод байгаа юм. Аймгийн дарга, хотын дарга
нар хамгийн сүүлд Ерөнхий сайдаар баталгааждаг учраас
ажлаа тайлагнахдаа иргэдэд гэхээс илүүтэй намчирхсан
хандлагатай байдаг.
Монголчуудын өмнө улс төрийн сонголт улам л бага
болоод байна.
аль нэгд нь юмуу эсвэл хэд хэдэн хэлбэрийн
хүчирхийлэлд амьдралдаа өртсөн байна.
Ø Хамтрагчийн үйлдсэн aливаа хэлбэрийн
хүчирхийлэлд амьдралдаа өртсөн эмэгтэйчүүдийн
эзлэх хувь Хэнтий, Дархан-Уул, Өмнөговь,
Улаанбаатар, Говьсүмбэр аймагт хамгийн өндөр
байсан бол хамтрагчийн үйлдсэн бие махбодын
болон/эсвэл бэлгийн хүчирхийлэлд амьдралдаа
өртсөн эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь Дархан-Уул,
Өмнөговь, Говьсүмбэр, Булган, Ховд аймагт хамгийн
их байв;
Ø 10 эмэгтэй тутмын нэг нь бусдын үйлдсэн бэлгийн
хүчирхийлэлд 15 нас хүрэхээсээ өмнө өртсөн бол;
Ø Нийгэм, эдийн засгийн статусаас үл хамааран 4
эмэгтэй тутмын нэг нь “хэрэв эхнэр нь үнэнч бус
байвал нөхөр нь цохиж, зодож болно” гэдэгтэй
санал нийлсэн байна.
Үүнийг Английн Guardian сонинд хүртэл тодруулж
хэлсэн байна лээ. Хүчирхийлэлд өртсөн эмэгтэйчүүдийн
зөвхөн 1 хувь нь цагдаад мэдээлсэн байдаг ба хамтрагч
болон бусад этгээдийн зүгээс үйлдсэн хүчирхийлэлд
өртсөн эмэгтэйчүүдийн хувийг авч үзвэл бүр ч бага
байдаг. Мөн хамтрагчийн үйлдсэн бие махбодын болон
бэлгийн хүчирхийлэлд өртсөн эмэгтэйчүүдийн 26 хувь
нь энэ талаар хэзээ ч хэнд ч мэдээлэл өгөөгүй гэж хэлсэн.
Монголд явуулсан судалгааны үр дүнд эмэгтэйчүүдийн
31 хувь нь ямар нэг хэмжээгээр хамтрагчийнхаа бэлгийн
болон бие махбодын дарамтад өртөж байсан, 14 хувь нь
өөрийн хамтрагчаас бус өөр хүнээс бэлгийн хүчирхийлэлд
автаж байсан гэж байгаа нь дэлхийн дунджаас 2 дахин
өндөр ба Азийн бусад бүх орнуудаас өндөр байна гэж НҮБ-
ын ажилтан мэдээлсэн.
Guardian сонинд 1990-ээс 2000 оны хооронд дунд
сургууль төгссөн эрэгтэй хүүхдүүдийг нь хар ажилд
явуулаад, эмэгтэйг нь сургуульд явуулсан энэ боловсролын
ялгааны үр дагавар одоо гарч ирж байгаа байж магадгүй
гэж нийтэлсэн. Хүүхдүүдэд бэлгийн боловсролын
хичээлийг сайн орох хэрэгтэй бөгөөд өндөр хөгжилтэй
оронд хүүхдэд 10 наснаас нь эхлээд бэлгийн харилцааны
тухай заадаг. Бид нар л сайн зааж хэлж ойлгуулахгүй бол
хүүхдүүд өөрсдийнхөөрөө сурчихдаг, хүч хэрэглэдэг үйл
хэрэг гэж ойлгодог байдалд орчихоод байна. Аливаа
хүчирхийллийг үл тэвчих соёлыг бий болгоно гэдэг хар
багаас нь л ажиллах асуудал. Үүнийг л энэ тайлан хүйтэн
усаар цацаж байгаа мэт тод харуулж байна.
Өмнөх ИТХ-ын сонгуулиар сонгогдсон 22 хүн нас барж, нэг хүн гэмт хэрэгт холбогдож, төрийн
албанд 6 хүн шилжин орсны улмаас 11 аймгийн, 29 сумын сонгуулийн хороо 43 хэсэгт 6-р сарын 24-нд
нөхөн болон дахин сонгуулийг хийхээр болсон гэж СЕХ-ны нарийн бичгийн дарга Ц.Болдсайхан хэлсэн.
Дундговь, Ховд аймагт дахин сонгууль.
Хэнтий, Хөвсгөл, Ховд, Увс, Төв, Сэлэнгэ, Өмнөговь, Завхан, Дундговь, Булган, Баян-Өлгий аймагт
нөхөн сонгууль болно.
9