50 / 86
1.
Ихэнх тохиолдолд эх олонлогийг бүрдүүлэгч бүх нэгжийг судалгаанд
õàìðóóëàõ áîëîìæã¿é áàéäàã:
Òóõàéëáàë: ÕÀÀ-í á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàðûí
ñóäàëãààã ÿâóóëæ áàéõàä ãàçàð òàðèàëàí áîëîí ìàë àæ àõóéí á¿õ
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ñóäàëãààíä õàìðóóëàí òýäãýýðèéí ÷àíàðûã ñóäëàõ íü
áîëîìæã¿é ç¿éë þì. Ò¿¿í÷ëýí îëîí æèëèéí ºìíº òîõèîëäñîí îíãîöíû
ñ¿éðëèéí òàëààðõ ñóäàëãààíä çºâõºí ñ¿éðëýýñ àìüä ¿ëäñýí õ¿ì¿¿ñèéã ë
õàìðóóëæ ÷àäíà. Ýäãýýð òîõèîëäëóóäàä ò¿¿âýð ñóäàëãààã àøèãëàí
øààðäëàãàòàé òîî, ìýäýýëëèéã ãàðãàí àâàõ áîëîìæòîé.
2.
Цаг хугацаа, хөрөнгө хэмнэдэг:
Íýëýíõ¿é ñóäàëãààíä òóõàéí óëñûí ýñâýë
ìóæ, ä¿¿ðýã äýõ á¿õ îáüåêòûã õàìðóóëàõ øààðäëàãàòàé ó÷ðààñ òýäãýýðýýñ
ìýäýýëýë öóãëóóëàõ, öóãëóóëñàí ìýäýýëëèéã áîëîâñðóóëæ, ¿ð ä¿íã
ãàðãàõàä àñàð èõ öàã õóãàöàà, õ¿í õ¿÷, õºðºí㺠øààðäàãääàã. Õàðèí ò¿¿âýð
ñóäàëãàà íü áîãèíî õóãàöààíä, õàðüöàíãóé õÿìä çàðäëààð õèéãäýõ
áîëîìæòîé áàéäàã.
3.
Илүү өргөн хүрээний мэдээлэл авах боломжтой:
Íýëýíõ¿é ñóäàëãààãààð
ºðãºí õ¿ðýýíèé, íàðèéâ÷èëñàí ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ íü íýëýýä õóãàöàà,
çàðäàë øààðäñàí, òºâºãòýé áàéäàã ó÷ðààñ ò¿¿âýðëýãäñýí ýõ îëîíëîãîîñ
õ¿ññýí ìýäýýëëýý öóãëóóëàõ áîëîìæ õàðüöàíãóé ºíäºð áàéäàã þì.
4.
Мэдээлэл “нарийвчлал”-тай буюу бодитой байна:
Ò¿¿âýð ñóäàëãààíû ¿ð
ä¿í
íü íýëýíõ¿é áóþó íèéò ýõ îëîíëîãèéã õàìàðñàí ñóäàëãààíû ¿ð
ä¿íãýýñ
èë¿¿ áîäèòîé áàéäàã þì. Ó÷èð íü íýã òàëààð öººí òîîíû
íýãæ¿¿äýýñ
öóãëóóëñàí ìýäýýëýë èë¿¿ ÷àíàðòàé áàéäàã, íºãºº òàëààð
ò¿¿âýð
ñóäàëãààíä èõýíõäýý öººí òîîíû, äàäëàãà òóðøëàãàòàé
ñóäëàà÷äûí áàã
àæèëëàäàã íü àëäàà áàãà ãàðãàæ, ¿íýí çºâ ìýäýýëýë
öóãëóóëàõàä
íºëººëäºã.
3. Ò¿¿âýðëýëòèéí òàëààðõ îéëãîëò, òîäîðõîéëîëòóóä
Ò¿¿âýð ñóäàëãàà, ò¿¿âýðëýëòòýé õîëáîîòîéãîîð ýõ îëîíëîã, ò¿¿âýð îëîíëîã
áîëîí ò¿¿âðèéí õ¿ðýý, íýãæ, õýìæýý çýðýã îéëãîëòóóä ãàð÷ èðäýã.
Ýõ îëîíëîã íü àíõäàã÷ íýãæ¿¿äýýñ (çàðèì òîõèîëäîëä íýãæ ãýäýã) òîãòäîã.
Àíõäàã÷ íýãæ
ãýäýã íü
ñóäàëãààíû ìýäýýëýë öóãëóóëàõ ãýæ áóé îáüåêòóóäûã
èëýðõèéëíý. Æèøýý íü: Íàñàíä õ¿ðýãñäèéí áîëîâñðîëûí áàéäëûí òàëààðõ
ñóäàëãààíä àíõäàã÷ íýãæ íü 15 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû
õ¿í,
ºðõèéí àìüæèðãààíû
ò¿âøèíã òîäîðõîéëîõ ñóäàëãààíä àíõäàã÷ íýãæ íü
ºðõ
áîëíî.
Ñóäëàõ ãýæ áóé
á¿õ
àíõäàã÷ íýãæ¿¿äèéí á¿ëãèéã
ýõ îëîíëîã
ãýíý. Æèøýý íü:
Äóíä ñóðãóóëèéí ñóðàã÷äûí õîîëëîëòûí äýãëýìèéã ñóäàëæ áàéõàä ýõ îëîíëîã íü
ÅÁÑ-èéí íèéò ñóðàã÷èä áîëíî. Ýõ îëîíëîã íü àíõäàã÷ íýãæýýñýý õàìààðàí
õÿçãààðëàãäìàë áà õÿçãààðã¿é ãýñýí õî¸ð òºðºëòýé áàéäàã áºãººä,
õÿçãààðëàãäìàë ýõ îëîíëîãèéí òîîã òîäîðõîéëîõ áîëîìæòîé áàéõàä õÿçãààðã¿é
ýõ îëîíëîã àñàð èõ õýìæýýòýé, ýñâýë õýìæýýã íü òîäîðõîéëîõîä òºâºãòýé áàéäàã
áàéíà.
Ò¿¿âýð/ò¿¿âýð îëîíëîã
ãýäýã íü ýõ îëîíëîãîîñ ñóäàëãààíä õàìðóóëàõààð ñîíãîñîí
òîäîðõîé íýãæ¿¿äèéí á¿ëýã, ººðººð õýëáýë ýõ îëîíëîãèéí íýã õýñýã áîëîõ
ñóäëàãäàæ áóé ýõ îëîíëîã þì. Æèøýý íü: Óëààíáààòàð õîòûí íèéò õ¿í àìûí
íèéãìèéí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæèéã òîäîðõîéëîõ ñóäàëãààíä õàìðàãäàõààð
ñîíãîãäñîí íèéò õ¿í àì íü ò¿¿âýð îëîíëîã áîëíî. Ò¿¿âýð îëîíëîã íü ýõ
îëîíëîãîîñ ÿìàãò áàãà áàéõ áºãººä õýðýâ ýõ îëîíëîãèéí õýìæýý ò¿¿âýð
48