Товч агуулга:Монгол улс 1911 онд тусгаар тогтнолоо сэргээсэн даруйд Хөлөнбуйр болон Өвөр Монголд үндэсний эрх чөлөөний тэмцэл өрнөж, тусгаар тогтносон Монгол улстайгаа нэгдэн нийлэхийн төлөв тэмцэл эрчимтэй өрнөж эхэлсэн байна. Тэрхүү тэмцэлд идэвхтэй оролцож, удирдан манлайлж байсан зарим хүмүүс 1912 онд Нийслэл Хүрээнд ирж Монгол улсын Засгийн газарт нутаг орныхоо байдлыг танилцуулан, Засгийн газрын удирдлага заавраар нэгдсэн Монгол улсыг байгуулахын төлөө уриалан тэмцэж, улмаар Богд хааны зарлигаар Монгол улсын Засгийн газарт бичиг, цэргийн албан тушаалд томилогдон ажиллаж байжээ. Тэдгээр хүмүүсийн нэг нь Хөлөнбуйрын Дагуур монголын Бавуудайн Цэнд гүн буюу түшмэл Ломбон юм. Хорьдугаар зууны эхэн үеийн Монгол улсын тусгаар тогтнол, төр, цэрэг, бичиг соёлын түүхэнд тодоос тод ул мөрөө үлдээсэн Б.Цэндийн мэндэлсний 150 жилийн ой энэ онд тохиож буй. Эл ойг тохиолдуулан "Бодлогот баатар Цэнд гүн" төрийн бус байгууллагын захиалгаар Монгол Улсын Үндэсний Төв Архивын баримт болон холбогдох судалгааны бүтээлүүдэд үндэслэн Б.Цэндийн намтрын товчооныг бичиж уншигч Та бүхэнд толилуулж байна. Энэхүү бүтээлд түүний Монгол улсын төрд хүчин зүтгэсэн 1912 оноос хойших арваад жилийн үйл хэрэг, Монгол төрийн түүхэнд гүйцэтгэсэн үүргийг товчхон харуулахыг зорив.
