Товч агуулга:ХХ зууны эхэн хүртэл Монгол оронд хүрээ хийд, сүм дуган тогтмол хуралтай болж олноороо бий болсон. 1930-аад оны хэлмэгдүүлэлтийн үед хүрээ хийдүүдийг хааж ихэнх сүм хийдийн түүх, үйл ажиллагаа, хурал ном, ёс заншлуудын тухай сурвалж үлдээгүй. Иймээс 1937 оноос өмнө хүрээ хийдүүдэд шавилан суусан лам нарын аман мэдээ нь Монголын бурхны шашны түүхэн уламжлалыг гэрчлэх үнэтэй бодит сурвалжууд болж байна. Энэхүү номд Унгарын судлаач, төвдөч, монголч эрдэмтэд Майер Жужа, Телеки Кристина хоёрын 2006-2009 оны хооронд уулзсан 34 ламын 35 орчим хийдийн тухай ярьсан 47 яриа орсон болно. Эдгээр лам нар багадаа шавилан сууж байсан хийдийнхээ талаарх чухал зүйлсийг ярьж хэлмэгдүүлэлтээс өмнөх, 1920-1930-аад оны үеийн бурхны шашныг 1990-2000-аад онд төлөөлж байсан лам нарын үлдээсэн дурсгалуудыг энэхүү номоор уншигч танд өргөж байна.
