Товч агуулга:Энэхүү бүтээлд ХХ зуунд Монгол Улсад явагдсан их хэлмэгдүүлэлтэнд өртөж хэлмэгдэн, улмаар цагаатгагдсан хүмүүсийн товч мэдээлэлийг оруулсан буй. Энэхүү баримтын эмхтгэлд Завхан аймгийн 24 сумаас нийт 2633 хүний хэрхэн хэлмэгдсэн, түүний учир шалтгаан, цагаатгасан байдал зэргийг багтаасан болно. Тэдгээр хүмүүсийн нэлээдийг нь лам нар эзэлж байсан агаад Чингис хааны алтан ураг шууд угсааны томоохон тайж, нам төрийн зүтгэлтэн, төрийн болон цэргийн албан хаагч, жирийн малчин гээд нийгмийн бүхий л төлөөллийг багтсан байна.