15 / 86
“Шилжиж ирээд хүүхдээ сургуульд оруулах бол хамгийн хэцүү асуудал.
Багтахгүй ачаалал ихтэй байна гээд ер халгаадаггүй. Тэгээд таньдаг хүнээ
гуйж байгаад гэрээсээ хол, харьяаллын бус сургуульд хүүхдээ оруулсан”
(Ц.эмэгтэй, нас 39, шилжин ирсэн бүртгэлгүй, СХД)
Ñóðãóóëü çàâñàðäàëòûí òîìîîõîí øàëòãààíû íýã íü øèëæèõ õºäºë㺺í ãýæ
ºìíº õèéãäýæ áàéñàí ñóäàëãààíóóäàä ºã¿¿ëñýí õýäèé ÷ áàéðøëûí ÿëãààã
îðõèãäóóëñàí þì. Èéìä áèä ñóäàëãààíäàà ñóðãóóëü çàâñàðäàëòûã øèëæèõ
õºäºë㺺í áîëîí áàéðøëûí ÿëãàâàðòàé áàéäëààð àâ÷ ¿çñýí. Ãýð õîðîîëëûí
õ¿¿õä¿¿äèéí äóíä ñóðãóóëü çàâñàðäàëò õàðüöàíãóé ºíäºð áàéãàà áîëîâ÷
øèëæèëòèéí áàéäëààð ÿëãàà õàðüöàíãóé áàãà áàéíà. Òóõàéëáàë, áàéøèí
õîðîîëëûíõîíòîé õàðüöóóëàõàä ãýð õîðîîëëûí ñóðãóóëü çàâñàðäñàí õ¿¿õäèéí
òîî áàðàã 8 äàõèí ºíäºð áàéâ. Õàðèí ñóðãóóëü çàâñàðäñàí õ¿¿õä¿¿äèéí òàëààñ
èë¿¿ õóâèéã ãýð õîðîîëëûí øèëæèã÷ áóñ ºðõèéí õ¿¿õä¿¿ä ýçýëæ áàéíà.
Ñóðãóóëü çàâñàðäñàí ãýð õîðîîëëûí øèëæèã÷ ºðõèéí õ¿¿õä¿¿äèéí òàëààñ èë¿¿
íü ýðýãòýé õ¿¿õä¿¿ä áàéíà.
Á¿ðòãýëã¿é ãýñýí øàëòãààíààð ãýð õîðîîëëûí øèëæèã÷ ºðõèéí õ¿¿õäèéí 33,3
õóâü íü ñóðãóóëü çàâñàðäñàí áàéõàä áàéøèí õîðîîëîëä èéì øàëòãààí ãàðààã¿é.
Ãýð õîðîîëëûí øèëæèã÷ ºðõèéí õ¿¿õäèéí òàë îð÷èì íü 5-8 äóãààð àíãèàñ
çàâñàðäàæ áàéãàà íü èõýýõýí àíõààðàë òàòàæ áàéíà.
Àëáàí áóñ ñóðãàëòàä ñóðãóóëü çàâñàðäñàí øèëæèã÷ ºðõèéí õ¿¿õä¿¿ä áàðàã
õàìðàãäààã¿é (4 õ¿¿õýä ë õàìðàãäñàí) áàéíà.
4. Øèëæèã÷äèéí ýð¿¿ë ìýíä
Øèëæèã÷äýä ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýíýýñ õ¿ðòýõ áîëîìæ òààðóó áîëîõ íü ÷àíàðûí
ñóäàëãààíû ä¿íãýýñ õàðàãäëàà. ¯¿íèéã òýä íýã òàëààð ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýíä
õàìðàãäàõ áîëîìæîî ìýääýãã¿é, ìýäýýëýë ìóóòàé áàéäàã, íºãºº òàëààð õîòûí
çàõûí ãýð õîðîîëîëä ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýý òèéì ÷ ñàéíã¿é áàéäàãòàé õîëáîí
ÿðüæ áàéâ. Ó÷èð íü øèëæèí èðñýí, òóõàéí õîðîîíä á¿ðòãýëã¿é èðãýäýä
ýìíýëãèéí íààä çàõûí ¿çëýã, îíîøëîãîî õèéäýãã¿é áºãººä õàðèí ºâ÷èëñºí
ýñâýë ºâ÷èí õ¿íäýðñýí òîõèîëäîëä ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýíä õàìðóóëäàã àæýý.
“Манай өрхийн эмнэлэг их хол. Ер нь эмч нар их зантай, их ааш муутай.
Өдөржин олон хүн үзээд уур нь хүрчихдэг юм байлгүй. Шилжиж ирсэн бид
нарыг байтугай үндсэн иргэдээ үзэж дийлдэггүй юм билээ”
(Ч. эмэгтэй, нас 61, тэтгэвэрт, шилжин ирсэн бүртгэлгүй, СХД)
Òýãýõäýý ¿¿íèéã äàí ãàíö çàõûí õîðîîëëûí ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýý, ÷àíàðòàé
õîëáîí òàéëáàðëàæ áîëîõã¿é þì. Òýíä ýìíýëãèéí îð÷èí, íºõöºë òèéì ÷ ñàéí
áèø áàéäàã òóõàé ýìíýëãèéí ýì÷, àæèëòíóóä ø¿¿ìæèëæ áàéëàà.
“Ажиллах нөхцөл үнэхээр муу. Энэ байранд ороод 2 жил ч болоогүй байж
бороо орохоор тааз нь төмбийгөөд дусаал гоождог. Тарианы өрөө гэхэд
усгүй, өвчтөнгүүдийн гадуур хувцсыг өлгөх тусдаа өрөө ч байдаггүй. Өрхийн
эмнэлгийн хувьд усны хангамжийг сайжруулах, мөн төвийн халаалттай
холбож өгвөл ажлын нөхцөл маань арай сайжрах байх”
(И, эмэгтэй, нас 50, өрхийн эмч, СХД)
13